I. Keşif Nedir?
Delil, maddi gerçeğe ulaşma amacı ile sürdürülen ispat faaliyetinde kullanılan araçlardır. delil denir. Keşif de takdiri bir delil türüdür.
Keşif, uyuşmazlık konusu şey hakkında hakimin bütün duyularıyla bilgi edinmesidir. Hakim tarafından uyuşmazlığın oluş nedenlerini araştırmak ve saptayabilmek için yerinde yapılan bir araştırmayı ifade etmektedir. Hakim tarafından uyuşmazlığın konusuna gidilmesi keşiftir.
Keşfin konusu;
- Taşınmazlar,
- Taşınır eşyalar,
- Belge,
- İnsan bedeni olabilmektedir.
Hakim, keşif ile taraflar arasındaki çekişmeli olan taşınır ya da taşınmazı yerinde ya da mahkemede incelemektedir.
Gerektiğinde keşif sırasında tanık dinleyerek ve bilirkişinin görüşünü alarak dava konusu çekişmeli şey hakkında bilgi sahibi olmaktadır.
II. Hakim Tarafından Keşif Kararı Verilmesi
Keşif kararı, taraflardan birinin talebi veya hakim tarafından gerekli görülmesi halinde resen verilebilmektedir. Hakim, diğer ispat araçlarının olayın temsili olarak mahkemeye yansıtılmasına yeterli olmayacağını düşünüyorsa, özel bir zaman belirleyerek ve tarafların talebiyle yahut re’sen keşfe karar verebilmektedir.
Mahkeme tarafından verilen ara kararda;
- Keşfin yeri ve zamanı,
- Keşfin icrası sırasında hangi vakıaların inceleme konusu yapılacağı,
- Keşif giderlerinin nelerden ibaret olduğu ve miktarı,
- Bilirkişi incelemesi ya da tanık dinlenecekse bunların isimleri ve nitelikleri,
- Keşfe katlanma zorunluluğuna ilişkin bildirime dair karar verilmektedir.
Hakim, keşif giderlerini belirtmekte ve giderleri yatırması için ispat edecek tarafa süre vermektedir. Giderlerin kalem kalem ve açıklıkla kararda belirtilmesi gerekmektedir. Keşif giderini ödeme yükü üzerinde olan tarafa verilen süre içinde giderlerin ödememesinin yaptırımı konusunda uyarıda bulunulmaktadır. Keşif giderlerinin, kesin süre içinde yatırılmaması halinde taraf, keşif delilinin ikamesinden vazgeçmiş sayılmaktadır.
Hakimin keşfe karar vermesi ve tarafların keşif talep etmesinin bir amacı da uyuşmazlık konusunun mahkemenin huzuruna getirilmesini sağlamak, bilirkişi görüşünden ve tanık beyanlarından da yararlanarak, diğer tüm delileri keşif esnasında yahut keşiften elde edilen kanaat ile birlikte değerlendirmesidir. Hakim, tahkikat aşamasında keşfe karar vermektedir. Sözlü yargılama aşamasına geçene kadar keşfe karar verebilmektedir.
III. Keşif Nasıl Yapılır?
Eğer ki tarafça masraflar yatırılmışsa hakim tarafından belirlenen gün ve saatte keşif yapılmaktadır. Keşfe konu eşya taşınır ise ve mahkemeye getirtilebiliyorsa mahkemede, mahkemeye getirilemiyorsa veya taşınmaz eşya ise eşyanın bulunduğu yerde keşif yapılmaktadır. Hakim ve eğer mevcutsa bilirkişiler, adliyeden kalkan araçla birlikte keşif mahalline giderler.
Keşfe konu şey getirtilebiliyorsa mahkemede incelenmesi tercih edilmektedir. Usul ekonomisi ilkesi bunu gerektirmektedir. Yazılılık unsurunu taşımayan planlar, fotoğraflar, haritalar ve elektronik bilgi taşıyıcıları da keşfin konusunu oluşturmaktadır.
Uyuşmazlığa konu vakıayı ispata elverişli olan bazen insan bedeni olabilmektedir. Bu durumda insan vücudu keşfin konusunu oluşturmaktadır. İnsan bedeni üzerinden kan veya doku örneği alınarak tıbbi incelemeye alınması keşiftir.
Keşif, hakim olmadan yapılamamaktadır. Mutlaka hakimin keşif mahallinde olması ve keşfi gerçekleştirmesi gerekmektedir. Aksi halde kanuna ve usule aykırı bir keşif yapılacaktır. Ayrıca zabıt katibinin de kanuna göre keşif mahalline hazır olması gerekmektedir.
Keşif, taraflar hazır olmaları durumunda huzurlarında, hazır olmazlarsa yokluklarında yapılmaktadır. Taraflar katılmasalar da keşif yapılmaktadır. Mahkeme tarafından duruşmaya katılmayan tarafa, ayrıca keşfin yeri, günü ve saatini bildiren davetiye çıkarılmamaktadır.
IV. Keşif Masrafları
Keşfe çıkılması için mahkemeye yatırılması gereken masraflar mevcuttur.
- Keşif Harcı; 3.030,30-TL
- 1.500-2.000-TL arası ATGV araç ücreti yatırılması gerekmektedir.
Keşiften sonra bilirkişi incelemesi de yapılacaksa ayrıca bilirkişiler için de ücret takdir edilmektedir.
Yargı Harçları ve Avanslar 2024
V. Keşif ile Bilirkişi Raporunun Bağlantısı
Keşif kararını veren mahkeme, keşif esnasında bilirkişinin yardımına da başvurabilmektedir. Bilirkişilerle birlikte mahkeme keşfe çıkmaktadır. Ardından bilirkişiler raporlarını hazırlamaktadır. Hakim, dava konusu itibariyle çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin görüşünün alınmasına karar verebilmektedir.
Özellikle taşınmazlar hakkında keşfin icrası sırasında özel ve teknik bilgiyi gerektiren bir husus olabileceğinden, hakimler genellikle keşif kararı vermektedirler. Keşiften sonra dosya bilirkişilere tevdi edilmektedir. Ardından bilirkişiler raporlarını mahkemeye sunmaktadırlar.
VI. Keşifte Tanık Dinlenmesi
Hakim tarafından tarafların gösterdikleri tanıklar mahkemede değil, keşif mahallinde de dinlenebilmektedir. Tanıkların keşif mahallinde dinlenmesi gerçeği daha iyi aydınlatabilecekse bu şekilde yapılmaktadır. Mahkeme tanık listesinde mevcut olan tanıklardan dinlenmesine karar verdiklerini, davetiye ile keşif mahalline çağıracak şeklinde bir ara kararı düzenlemektedir. Davetiye gönderilmeden taraflarca hazır bulundurulan tanıklar da keşif mahallinde dinlenmektedir.
Hakim, keşifte re’sen ya da taraflardan birinin talebi üzerine tanıklardan bildiklerini anlatarak keşfin icrasına yardımcı olmalarını isteyebilmektedir. Hakim, keşif mahallinde tanıklara olayın aydınlatılması için sorular sorabilmekte, olayın gerçekleşme şekliyle ilgili veya nesnenin özelliklerine dair bildiklerini anlatmalarını talep edebilmektedir.
VII. Keşfe Katlanma Zorunluluğu
Taraflar dürüstlük kuralının sonucu olarak, üçüncü kişiler ise kamu düzeninin sağlanmasının gereği olarak keşif kararına uymak ve keşfi engelleyici tutum ve davranışlardan kaçınmak zorundadırlar. Eğer ki ispat yükü üzerine düşen taraf katlanma zorunluluğuna uymazsa keşif delilinden vazgeçmiş sayılmaktadır. Diğer taraf ise iddia edilen vakıayı kabul etmiş sayılmaktadır.
Keşfe karşı koyan üçüncü kişi ise, karşı koymanın sebep olduğu giderlere ve disiplin para cezasına mahkum edilmektedir. Karşı koymasını engellemek amacıyla kendisine karşı zor kullanılabilmektedir.
Keşfe katlanma zorunluluğunun özel bir görünümü de soybağının tespiti için vücut üzerinde keşfin yapılmasıdır. Kişi tarafından bu duruma rıza gösterilmezse zor kullanılarak vücudu üzerinde keşif yapılabilmekte, kan ve doku örneği alınabilmektedir.
Bizi Arayın : +90 212 909 86 34
Mail Gönderin : info@ballawfirm.com
