Mirasçılık belgesi; diğer adıyla veraset ilamı, bir kimsenin ölümü halinde geride bıraktığı malvarlığı yani tereke üzerinde mirasçılarının mirasçılık sıfatını ispatlamalarına yarayan bir belgedir. Tereke üzerinde tasarrufta bulunmak isteyen mirasçılar, aldıkları bu veraset ilamıyla mirasçı olduklarını ispatlayabilmektedir.
Mirasçılık belgesi Türk Medeni Kanunu’nun 598’inci belgesinde düzenlenmiştir. Bu hükme göre mirasçıların başvurmaları halinde sulh hukuk mahkemesi veya noterlik tarafından mirasçılık sıfatlarını gösteren bu belge verilmektedir. Bu belgelede mirasçıların kimler olduğu miras üzerindeki yasal payları gösterilmektedir.
Mirasçılık belgesi, lehine düzenlenen kişiye bir yandan tereke üzerinde zilyetlik imkânını verir. Diğer yandan, tereke üzerinde bu kişinin tasarruf yetkisine sahip olduğunu üçüncü kişilere ispat etme imkânını verir. Bu belge sayesinde, yasal ve atanmış mirasçılar ile vasiyet alacaklılarının bu sıfatları aleniyet kazanmış ve böylece tereke üzerinde hak iddia etmeleri kolaylaşmıştır.
Mirasçılık belgesi, maddi hukuk yönünden, adına düzenlenen kişinin miras hakkının varlığını kesin olarak tespit etmez. Mirasçılık belgesinin mirasçılık konusunda kesin bir hüküm oluşturmadığı, bunun geçersizliğinin
her zaman ileri sürülebileceği, MK m. 598/III’te açıkça hükme bağlanmıştır. Bu nedenle, mirasçılık belgesi, aksi ispat edilinceye kadar, adına düzenlenen kişi veya kişilerin mirasçılığı lehine bir karine oluşturur.
I. Mirasçılık Belgesi Nereden Alınır?
1. Sulh Hukuk Mahkemesi
Mirasçılık belgesi kanunda açıkça düzenlendiği üzere sulh hukuk mahkemeleri ve noterlikler tarafından düzenlenmektedir. Bu nedenle isteğe bağlı olarak her iki yerden de talep etmek mümkündür. Yetkili mahkeme, murisin son yerleşim yeri mahkemesi ya da mirasçılardan her birinin yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesidir.
Mirasçılık belgesinin mahkemeden talep edilmesi halinde, talep dilekçesi ekinde ölüm belgesi ve nüfus kayıt örneği gibi belgeler de eklenmelidir. Bununla birlikte ölüm belgesi yurtdışından alınmış ise tercüme edilerek noterde onaylanmalı ve apostil şerhi alınarak mahkemeye sunulmalıdır.
Mirasçılık belgesi istemi, tek bir mirasçı veya birkaç mirasçı tarafından hasım göstermeksizin açılabilmektedir. Mirasçılık belgesine ilişkin talepte zorunlu dava arkadaşlığı da bulunmamaktadır. Buradan hareketle mirasçılık belgesi talebinde bulunan mirasçının, diğer mirasçılardan muvafakat almasına da gerek yoktur. Bununla birlikte mirasçılık belgesi ancak taleple düzenlenmektedir. Resen düzenlenemez.
Mirasçılık Belgesi Örneği – Veraset İlamı Örneği ;
Mirasçılık belgesi örneğinde yer alan tüm bilgiler hayalidir.
2. Noter
Noterden talep edilmesi halinde de noterin hangi kriterleri dikkate alarak mirasçılık belgesi düzenleyeceği “Mirasçılık Belgesi Verilmesi ve Terk Eden Eşin Ortak Konuta Davet Edilmesi İşlemlerinin Noterler Tarafından Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”te düzenlenmiştir. Buna göre noter, başvuru üzerine nüfus kayıtlarını inceleyerek ilgilinin yasal mirasçı olup olmadığını tespit eder. İlgili kişi tarafından sunulacak nüfus kayıt örnekleri veya noter tarafından temin edilecek kayıtlar esas alınır. Nüfus kayıt örneğinin elektronik ortamda temin edilememesi halinde, bu kayıtlar noterce nüfus müdürlüğünden yazıyla da istenebilmektedir. Son olarak ilgilinin nüfus kayıtlarına göre yasal mirasçı olduğunun tespit edilmesi halinde özel kanunlardaki usuller de dikkate alınarak ilgiliye, miras paylarını gösterir mirasçılık belgesi ve suretleri verilmektedir.
Ancak soybağının veya yasal mirasçılığın tespit edilememesi, nüfus kayıtlarında çelişkiler bulunması veya açık olmaması, vasiyetname düzenlenmesi veya mirasçılık belgesi için başvuran kişinin yabancı olması, mirasçılardan birinin gaip olması veya evlatlık olması gibi hallerde noterler mirasçılık belgesi düzenleyememektedir.
3. Kadastro Mahkemesi
3402 Sayılı Kadastro Kanunu’nun 25’inci maddesine göre kadastro mahkemesi, kadastro veya kadastro ile ilgili verasete ait uyuşmazlıkları çözümleyebileceği gibi, talep üzerine mirasçılık belgesi de verebilmektedir. Kadastro mahkemesi, kadastro ile ilgili işlerle ilgili ve derdest uyuşmazlıklarla sınırlı olarak mirasçılık belgesi verebilmektedir.
Kadastro mahkemesi tarafından verasete ilişkin uyuşmazlıklar ve mirasçıların belirlenerek davaya dahil edilmesi gerekmketedir. Bu nedenle mirasçılık belgesi verilmesi hukuki bir zorunluluktur. Kadastro mahkemelerine böyle bir yetkinin verilmesi usul ekonomisi açısından da yararlıdır.
II. Mirasçılık Belgesinin Hükmü
Mirasçılık belgesi, resmî bir belgedir. Türk Medeni kanunu’nun 7’nci ve 598/3 hükmü birlikte ele alındığında mirasçılık belgesi aksi ispat edilinceye kadar geçerlidir. Ancak mirasçılık belgesi miras hakkını kesin olarak tespit eden, yani kesin mahkeme kararı niteliğinde ilam hükmünde değildir. Bu nedenle mirasçılık belgesi, mirasçılık sıfatının olduğuna dair karine teşkil eder. Mirasçılık belgesi, yenilik doğurucu etkiye sahip değildir.
Mirasçılık belgesi talepleri sonucunda verilen mirasçılık belgeleri kesin hüküm niteliğinde değildir. Bu nedenle bu belge mahkemeler açısından bağlayıcılık teşkil etmez. Bununla birlikte diğer mirasçılar ve ilgili kimseler açısından da aleyhe delil oluşturmazlar.
III. Mirasçılık Belgesinin İptali
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 382’nci maddesinde çekişmesiz yargı işleri sayılmıştır. 388’inci maddede ise aksine hüküm olmayan hâllerde, çekişmesiz yargı kararlarının kesin hüküm oluşturmayacağı düzenlenmiştir. Bu nedenle çekişmesiz yargı kararları, sonradan değiştirilebileceği gibi düzeltilmesi veya iptali mümkündür.
Mirasçılık belgesi, hasım göstermeksizin, çekişmesiz yargılama sonunda verilen bir belgedir. Doktrinde hasım göstermek suretiyle çekişmeli yargı yoluyla alınan mirasçılık belgesi ve hasım göstermeksizin çekişmesiz yargı yoluyla alınan mirasçılık belgesi olmak üzere iki tür mirasçılık belgesi olduğu ifade edilmektedir. Hasım göstererek alınan mirasçılık belgesi, çekişmeli yargı yoluyla alındığı için artık sadece bir belge değil “veraset ilamı” olacaktır.
Mirasçılık belgesinin iptali davasını açmanın koşulları şunlardır:
- Mirasçılardan bir kısmının mirasçılık belgesinde gösterilmemiş olması,
- Hak sahiplerinin paylarının mirasçılık belgesinde hatalı olarak belirlenmesi,
- Gerçekte mirasçı olmayan bir veya birkaç kişinin mirasçılık belgesinde mirasçı olarak gösterilip pay verilmesi.
Mirasçılık belgesine karşı açılan iptal davalarında asliye hukuk mahkemesi görevlidir. Noter tarafından verilen mirasçılık belgelerine karşı yapılan itirazlarda ise görevli mahkeme Noterlik Kanunu’nun 71’inci maddesine göre sulh hukuk mahkemesidir.
Mirasçılık belgesinin iptali davasının, belgede gözüken tüm mirasçılara yöneltilmesi gerekmektedir. Çünkü mirasçılık belgesinin iptali davası çekişmeli yargıya tabidir. Sonuçta verilen hüküm taraflar açısından kesin hüküm oluşturur.
Ancak mirasçılık belgesinin iptali davasında taraf olmayan ve haklarının ihlal edildiğini iddia eden mirasçı için taraf olmadığı dosyada verilen karar kesin hüküm oluşturmaz. Bu kişi sonradan mirasçılık belgesinin iptalini ya da değiştirilmesini talep edebilecektir.
Mirasçılık belgesine ilişkin sulh hukuk mahkemesi kararlarına karşı istinaf yoluna açıktır. Ancak temyiz yolu kapalıdır. Mirasçılık belgesinin iptali kararı istinaf ve istinaf mahkemelerinin kararına karşı temyiz yoluna başvurulabilmektedir. İptal kararı sonrasında, iptal edilen mirasçılık belgesine göre yapılan intikal ve tasarruf işlemleri, özellikle taşınmazdaki yolsuz tescili işlemlerinin düzeltilmesi sadece yeni açılacak bir dava ile mümkündür. Çünkü mirasçılık belgesinin iptali kararı tespit niteliğindedir. Bu itibarla yenilik doğurucu niteliği bulunmadığından geçmişe etkili değildir. Bu nedenle iptal edilmiş mirasçılık belgesine göre yapılan taşınmazdaki intikal ve tescil işlemlerinin düzeltilmesi için Türk Medeni Kanunu’nun 1025’inci maddesine göre yeni bir dava açılması gerekmektedir.
IV. Mirasçılık Belgesi Neden Gerekir?
Mirasçılık belgesi; murise ait mirasçıları ve pay oranları gösterir. Bu belgeye miras intikali yaparken, muris muvazaasına dayalı tapu iptali ve tescil davası açarken, ortaklığın giderilmesi davası açmadan önce ihtiyaç olacaktır.
Bizi Arayın : +90 212 909 86 34
Mail Gönderin : info@ballawfirm.com