I. Şirket Hissesi Hangi Tür Maldır?
Eşlerin kanuni olarak tabi oldukları mal rejimi, edinilmiş mallara katılma rejimidir. Bu mal rejiminde en önemli husus, malların hangi kategoriye dahil olduğudur. Kişisel mallar, eşlerin kendilerine aittir. Edinilmiş mallar ise eşlerin birlikte emekleriyle kazandıkları mallar olduğundan yarı yarıya paylaşılmaktadır.
Hissenin kişisel mal mı edinilmiş mal mı olduğunun tespiti önem arz etmektedir. Şirket hissesi, evlilik birliği içerisinde bir eş tarafından alınmışsa veya şirket evlilik birliği içerisinde kurulduysa, edinilmiş mal olarak kabul edilecektir. Şirket hissesisin sahibi olan eş, hisseyi kişisel malı ile aldığını iddia etmekteyse bu durumu ispat etmekle mükelleftir.
Şirketin kuruluş tarihinin evlilik birliğinin kurulmasından önceki bir döneme ait olup olmadığı, evlilik tarihinden sonra olması halinde işbu hisselerin nasıl temin edildiğinin tespit edilmesi kişisel mal olup olmadığı konusunda önemlidir.
Şirket hisselerinin bedeli, evlilik öncesinde ödenmişse hisseler kişisel mal olarak kabul edilmektedir. Mal rejimi devam ederken hisse devri yapılmış ise, devralan eş için bu hisse edinilmiş maldır. Fakat bedelsiz devir yapılmışsa, devredilen şirket hissesi kişisel mal kabul edilir.
Kişisel malların gelirleri de edinilmiş maldır. Bu sebeple şirket hissesi eşin kişisel malı olsa dahi dağıtılmış temettüler (kar payları) de eşlerin edinilmiş malı olarak kabul edilmektedir.
II. Şirket Hissesinin Mal Tasfiyesindeki Hesabı Nasıl Yapılmaktadır?
1. Katkı Alacağı Olarak Şirket Hissesi
Şirketin hissesinin alınmasında eşlerden diğeri kendi kişisel malıyla herhangi bir katkıda bulunduysa mal ayrılığının tasfiyesinde katkıda bulunduğu kısmın güncel değeri hesap edilerek şirketin hissesinin sahibi olan eşin bu değeri katkı alacağı olarak alacaklı eşe ödemesine hükmedilmektedir. Şirketin edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına katkıda bulunmuş ise mal rejimi tasfiyesinde katkı alacağını talep edebilecektir.
2. Katılma Alacağı Olarak Şirket Hissesi
Şirket hissesi, eşlerin emek ile kazandıklarıyla para ile evlilik içerisinde alınmışsa mal rejiminin tasfiyesinde hissenin yarısı oranında eşin katılma alacağı olacaktır.
Eşlerden birinin edinilmiş niteliğine sahip şirket pay değerleri üzerinde diğer eşin katılma alacağı talep hakkı bulunmaktadır. Yargıtay, mal rejiminin sona erdiği tarihte mevcut olan edinilmiş mal niteliğindeki paylar, sona erdiği tarihten sonra devredilmiş olsa dahi tasfiyeye konu edileceği ve pay devir tarihindeki değerin esas alınması gerektiğine hükmetmektedir. Bu sebeple tasfiyeye ve karara en yakın tarih baz alınarak hesaplama yapılmaktadır. 1
Şirket hissesinin tasfiyede değeri belirlenirken şirketin sürüm değeri dikkate alınmaktadır. Şirket değerleme konusunda uzman mali müşavir, iktisatçı ve şirketler hukuku uzmanı hesap bilirkişilerinden oluşacak bilirkişi heyeti, şirketin boşanma davasının açıldığı tarihteki;
- Bilanço, bilgi, belge ve verilerine,
- Şirketin içinde bulunduğu sektörün durumuna,
- Tasfiyeye konu şirketin sermaye durumuna ve varlık yapısına,
- Likidite durumu, gelecekte yaratacağı kar potansiyeli, geleceğe yönelik yapılan
planlamalara, - Şirketin kullandığı teknolojiye,
- Makine tesisat durumuna,
- Şirketin üretim kapasitesi, aldığı sipariş durumuna,
- Marka değerine,
- Şirketin şu an ve gelecekteki tahmini performanslarına göre şirketin gerçek değerini tespit etmelidir.2
Yargıtay kararlarına göre şirket hissesinin değerlemesi yapılırken mal rejiminin sona erdiği boşanma dava tarihi esas alınmalıdır. Dava konusu şirketin mal rejiminin sona erdiği tarih itibarıyla belirlenen değeri, TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) göz önünde bulundurularak tasfiye tarihindeki sürüm değeri belirlenmelidir. Netice olarak, bulunan değer üzerinde davalının edinilmiş mal niteliğinde olan hissesi oranına göre belirlenecek artık değerin yarısı üzerinden davacının katılma alacağı hesaplanmalıdır.3
Şirketten elde edilen kar/temettü dağıtımı ise her şekilde edinilmiş mal olarak kabul edilmektedir. Mal rejiminin başladığı ve boşanma davasının açıldığı tarihler esas alınarak katılma alacağı hesaplanmaktadır. Şirketten alınan temettü dağıtımının mal rejimi süresince ne kadar olduğu hesaplanacak, eşin tasarruf etmediği miktarın yarısı, katılma alacağı olacaktır.
Şirket tarafından temettülerin dağıtılmamasına karar verildiği için temettü dağıtılmadıysa, katılma alacağı olarak bu temettülerin güncel değerinin yarısının tahsiline karar verilmektedir.
Kar payı üzerinden katılma alacağı hesaplanırken;
- Şirketin kar edip etmediğinin
- Davalı eşe şirket kar payı ( temettü=kazanç ) ödenip ödenmediğinin,
- Ödenmişse mevcut olup olmadığının ya da her hangi bir yatırıma dönüştürülüp dönüştürülmediğinin,
- Kar payı ödemesi yapılmamışsa karın şirkete yatırım olarak kullanılıp kullanılmadığının araştırılması gerekmektedir.4 Kar payı ödemesi yapılması veya karın şirkete yatırım olarak kullanılması durumunda, mal rejiminin sona erdiği tarih itibarıyla ulaştığı reel değerleri belirlenerek mal rejiminin tasfiyesinde diğer eş lehine katılma alacağına hükmedilmektedir.
Ödenmiş kar payı, mal rejiminin sona erdiği tarihte mevcut değilse ailenin ekonomik ve sosyal statüsü, yaşam standardı ve hayatın olağan akışına göre aile harcamasında kullanıldığı kabul edilen makul miktar belirlenip çıkarıldıktan sonra, kalan miktarın diğer eşe katılma alacağı olarak verilmesi gerekmektedir.5
Evlilik birliği içerisinde eşlerden biri tarafından edinilmiş mal olarak kabul edilen hisse satıldıysa, bu hissenin bedeli üzerinde de diğer eşin katılma alacağı mevcuttur. Eşlerden biri mal kaçırma amacıyla boşanma davası sırasında veya kısa süre öncesinde şirket hissesini devrederse bu durumda da devredilen hissenin yarısının bedeli katılma alacağı olarak diğer eşe verilecektir.6
Şirket hissesi eşlerden birinin kişisel malı olsa dahi sermaye artırımı evlilik süresinde yapılmışsa edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemde yapılan sermaye arttırımının aksi ispatlanmaması durumunda edinilmiş mallardan karşılandığı kabul edilmekte ve sermaye arttırımında katılma alacağı olduğu kabul edilmektedir.7
Bizi Arayın : +90 212 909 86 34
Mail Gönderin : info@ballawfirm.com
Dipnotlar
- Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 2014/15633 Esas, 2015/5631 Karar Sayılı ve 10.03.2015 Tarihli Kararı ↩︎
- Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 2016/202 Esas, 2016/10960 Karar Sayılı ve 21.06.2016 Tarihli Kararı ↩︎
- Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 2020/4589 Esas, 2021/4342 Karar Sayılı ve 25.5.2021 Tarihli Kararı) ↩︎
- Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 2022/3317 Esas, 2022/6740 Karar Sayılı ve 05.07.2022 Tarihli Kararı ↩︎
- Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2020/8-458 Esas, 2021/889 Karar Sayılı ve 01.07.2021 Tarihli Kararı ↩︎
- Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 2022/4376 Esas, 2023/3219 Karar Sayılı ve 15.6.2023 Tarihli Kararı ↩︎
- Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 2016/4248 Esas, 2018/14780 Karar Sayılı ve 03.07.2018 Tarihli Kararı ↩︎