WhatsApp

Kira Artış Şartı ve Kira Artış Oranı Nasıl Belirlenir? 2025

Memduh Remzi BAL
Kira Artış Şartı ve Kira Artış Oranı Nasıl Belirlenir? 2025
İçerik
  1. I. Kira Artış Oranı Nedir?
  2. II. Kira Artış Oranı Nasıl Belirlenir?
  3. III. Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerinde Yasal Kira Artış Oranı
  4. IV. Kira Sözleşmesinde Kira Artış Şartı
  5. V. Kira Artış Şartının Geçersizliği ve Geçerliliği
  6. VI. Kira Sözleşmesinde Kira Artış Şartı Yoksa Sözleşmeye Artış Şartı Eklenebilir Mi?
  7. VII. Yabancı Para ile Kararlaştırılan Kira Sözleşmelerinde Kira Artış Şartı
  8. VIII. Geçerli Kira Artış Şartına Uyulmamasının Sonuçları

I. Kira Artış Oranı Nedir?

Kira artış oranı, konut çatılı işyeri kiralarında; yeni kira döneminde kiraya yapılacak artışı ifade eder. Konut ve çatılı işyeri kira sözleşmelerinde kiraya veren kira bedelini dilediği oranda ve dilediği zamanda tek başına vereceği karar ile artıramaz. Kiraya verenin bu yöndeki talebini kiracı kabul etmek zorunda değildir.

Kira artış oranının belirlenmesinde kanuni bir kısım sınırlamalar mevcuttur. Bu kısıtlamaların amacı kiracının korunmasıdır. Aksi takdirde kira sorunları barınma ve işyeri sorunlarını da beraberinde getirecektir.

II. Kira Artış Oranı Nasıl Belirlenir?

Kira artış oranı taraflarca kanuna aykırı olmamak kaydıyla berilenebilecektir. Kanun yasal kira artış oranını sınırlandırmaktadır. Hatta öyle ki dönem dönem kanunda da geçici değişiklikler yapılmaktadır.

Kira artış oranı için getirilen kanuni sınırlamalar “konut ve çatılı işyeri kira sözleşmeleri” için düzenlenmiştir. Bu yazı da özel olarak konut ve çatılı işyeri kira sözleşmeleri için hazırlanmıştır.

Kira artış oranının ne olması gerektiğine dair bir uyuşmazlıkta öncelikle yazılı kira sözleşmesindeki artış şartına bakılacaktır. Kira sözleşmesinde yazılı artış şartı yoksa kiracının kira bedelini artırma yükümlülüğü yoktur. Sözleşmede artış şartı varsa o halde artış şartının geçerli olup olmadığı incelenecektir. Üçüncü olarak kira sözleşmesindeki artış şartının geçerli olması halinde ise artış şartının Türk Borçlar Kanunu’nun 344’üncü maddesinin birinci fıkrasında düzenlenen “on iki aylık tüketici fiyat endeksindeki ortalama” nın üstünde mi yoksa altında mı kaldığına bakılacaktır. Zira kanunun bu maddesi emredici nitelikte olup kiracının lehine olan oran uygulanmak zorundadır.

Yukarıda bahsedilen incelemelere ek olarak devam eden kira ilişkisinde tarafların ne şekilde hareket ettiği de önem taşır. Örneğin uzun süreli kira ilişkisinde tarafların sözleşme şartını yanlış yorumlayarak uygulaması ve daha sonra bunun aksi yönünde iddiada bulunmaları karşısında mahkemelerce buna itibar edilmediği görülmektedir. (Uzun süreli kira sözleşmesinde artışın dönem sonunda yapılması gerekmesine rağmen kiracının her yıl artış yapmış olması, kira sözleşmesindeki artış şartının birden fazla dönem boyunca yanlış yorumlanarak kiracı aleyhine artış yapılması ancak kiracının bu duruma baştan itiraz etmemesi., artış şartının geçersiz olmasına rağmen kiracının artış uygulaması gibi. Ancak yeri gelmişken belirtmek gerekir ki kiraya verenin sözleşmede geçerli bir artış şartı mevcutken artış yapılmadan kira ödmelerini ihtirazi kayıtsız kabul etmesi hiçbir zaman zımni-örtülü kabul olarak yorumlanmamıştır.) Yargıtay uygulamasında kimi zaman yazılı kira sözleşmesinde belirtilen şartların tarafları doğrudan bağladığı belirtilmesine rağmen kimi zaman tarafların kira ilişkisi içinde ne şekilde hareket ettiğine itibar ettiği görülmektedir.

III. Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerinde Yasal Kira Artış Oranı

Türk Borçlar Kanunu’na göre yasal sınır on iki aylık tüketici fiyat endeksindeki artış oranıdır. (Türk Borçlar Kanunu 344’üncü maddesi) Kira yılında tüketici fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir.

TÜİK her ay dört TÜFE oranı açıklamaktadır. Bunlar;

  • Bir önceki aya göre tüketici fiyat endeksi,
  • Bir önceki yılın aynı ayına göre tüketici fiyat endeksi,
  • Bir önceki yılın aralık ayına göre tüketici fiyat endeksi
  • On iki aylık tüketici fiyat endeksidir.

Kanunda bahsi geçen oran ise sonuncusudur.

Yasal kira artış oranı kira sözleşmesinin yenilenmesinden önceki TÜFE oniki aylık aylık artış ortalamasıyla hesaplanmaktadır.

Konut Kiralarında Kira Artış Oranının Kanunen %25 Olarak Sınırlandırılması – 11 Haziran 2022 – 2 Temmuz 2024

Türk Borçlar Kanunu’na eklenen geçici maddeyle; 11/06/2022 – 02/07/2024 tarihleri arasında yenilemelerde konut kiraları için yasal üst sınır %25 olarak belirlenmiştir. Söz konusu hüküm emredici nitelikte olduğundan tüm konut kira sözleşmelerini bağlayıcı niteliktedir.

IV. Kira Sözleşmesinde Kira Artış Şartı

Kira artış şartı kira sözleşmesine kiraya veren ve kiracı tarafından ortak irade ile belirtilen bir sözleşme hükmüdür. Türk Borçlar Kanunu’nun 343’üncü maddesi ile “Kira sözleşmelerinde kira bedelinin belirlenmesi dışında, kiracı aleyhine değişiklik yapılamaz.” hükmü getirilmiştir. Kiracı aleyhine yalnızca kira bedelinin belirlenmesine yönelik olarak kira artış şartının eklenebileceği belirtilmektedir.

Kira artış şartı sözleşmeye kendiliğinden eklenmiş kabul edilen ya da kanunla tamamlanan bir hüküm olmayıp taraflarca özel olarak belirlenmelidir. Kira artış şartının varlığı veya yokluğu kira ilişkisi bakımından çok önemlidir. Bununla birlikte kira artış şartının geçerliliği veya geçersizliği de aynı hayati öneme sahiptir.

1. Kira Sözleşmesinde Artış Şartı Belirtilmemişse Kira Artış Oranı

Kira sözleşmesinin geçerli olması için yazılı olma şartı yoktur. Taraflar yazılı bir sözleşme yapmasa da kira ilişkisi başlayacaktır. Önemli olan kira bedelinin belirlenmiş olması, kiralananın teslimi ve kira bedellerinin ödenmesidir.

Kira sözleşmesinin sözlü olması veya herhangi kira artış şartı yazılmamışsa kiracının kira bedeline her yıl zam yapma yükümlülüğü yoktur. (Yargıtay, sözlü kira sözleşmesi halinde de taraflarca artış oranı belirlenebileceğine dair bazı kararlar vermiştir. 1 )

Kira sözleşmesinde kira artış şartı belirlenmediyse kiracının kira bedeline dönem sonunda artış yapma zorunluluğu yoktur.

Taraflar arasında yazılı kira sözleşmesi yoksa ya da yazılı kira sözleşmesinde herhangi bir kira artış oranı belirlenmemiş ise; kiraya veren öncelikle Türk Borçlar Kanunu’nun 344’üncü maddesinin ikinci fıkrasına dayanarak kira bedelinin tespiti için Sulh Hukuk Mahkemesi’nde kira tespit davası açmalıdır. Aksi takdirde; kiraya verenin yenilenen kira döneminde doğrudan kira bedelinde artış yapma hakkı yoktur. Böyle bir durumda kiracının kira bedelini arttırma yükümlülüğü bulunmamaktadır.

2. Sözleşmeyle Kira Artış Şartı Belirlenmişse Kira Artış Oranı

Kira artış oranı taraflarca belirlenmişse öncelikle kira artış şartının muayyen – belirli ve geçerli olup olmadığına bakılacaktır. Geçersiz bir kira artış şartı kiracıyı bağlamaz. Bu nedenle kira sözleşmesinde bir artış şartı mevcut olmasına karşın söz konusu artış şartı geçersizse o halde kiracının kira bedeline artış yapma yükümlülüğü bulunmamaktadır.

Kira sözleşmesinde belirli ve muayyen ve geçerli bir artış şartı tarafları bağlar. Ancak bu durumda artış şartının Türk Borçlar Kanunu’nun 344’üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nisbi emredici kurala aykırı olup olmadığı irdelenecektir. Eğer artış şartı yasal artış oranının üzerindeyse o halde üst sınır yasal artış oranıdır. Eğer artış şartı yasal artış oranının altındaysa o halde kiracının kira bedeline yapacağı artış oranı lehine olan oran olacaktır.

Özetle; yasal oranının üzerinde yapılan anlaşma yasal orana kadar geçerlidir. Bu durumda kiracı ancak yasal oran üzerinden kira bedelini arttırmakla sorumlu tutulabilecektir. Örneğin sözleşmede “her yeni kira döneminde yüzde on oranında artış” şartı yazıldığını varsayalım. Bu durumda yasal oran yüzde elli dahi olsa kiracı yüzde on artıştan sorumludur.

Çoğu zaman kira sözleşmelerinde TÜFE, ÜFE ve TEFE şeklinde tabirlere de yer verildiği görülmektedir. TÜFE tüketici fiyat endeksi anlamına gelir. ÜFE ise üretici fiyat endeksi demektir. TEFE ise toptan eşya fiyat endeksi demektir.

17/01/2019 tarihine kadar Türk Borçlar Kanunu’ndaki yasal kira artış oranı ÜFE’ydi. Fakat kanunda yapılan değişiklik ile şimdiki hale getirilmiştir. TEFE ise toptan eşya fiyat endeksiydi. TEFE 2014 yılından beri yayınlanan bir endeks değildir. TEFE’ye yapılan atıflar ise Yİ-ÜFE olarak tabir edilen yurt içi üretici fiyat endeksine göre belirlenmektedir. 2

Yazılı kira sözleşmelerinde bu şekilde ÜFE veya TEFE şeklinde kira artış oranlarının yazılmış olması durumunda; bu oranlar hesap edilecektir. Kiracı lehine TÜFE ya da belirtilen oranlardan hangisi leheyse kira artış oranı bu şekilde yapılacaktır.

3. Kira Artış Şartının Uygulanmasında Hangi Endeks Oranı Dikkate Alınmalıdır?

Taraflar arasında yazılı kira sözleşmesinde TÜFE, TEFE, ÜFE gibi ibareler yer alırken çoğu zaman hangi endekse göre hesaplama yapılacağı belirtilmemektedir. Örneğin taraflarca anlaşılan kira artış şartı yalnızca TÜFE veya Yİ-ÜFE olarak ya da bunların ortalaması olarak belirlendiği takdirde hangi endeks oranına göre hesaplama yapılacaktır?

Kira sözleşmesindeki hükümlerin yorumlanmasında kiracı lehine yorum gerekir. Kaldı ki Türk Borçlar Kanunu’nun 344’üncü maddesinde artış oranına bir üst sınır getirilmişse de tarafların sözleşme serbestisi asıldır. Bu nedenlerle kira sözleşmesinde açıkça hangi endekse göre hesaplama yapıldığı belirtilmediyse o halde TÜFE veya Yİ-ÜFE gibi ibareler halinde bir önceki yılın aynı ayına göre artış endeksi uygulanmalıdır.

Ancak hangi endeksin uygulanacağı konusunda Yargıtay bazı kararlarında on iki aylık değişim ortalamasını dikkate almaktadır. 3 4 Benzer yönde Bölge Adliye Mahkemesi kararları da mevcuttur. 5

4. Kira Artış Şartının Devam Eden Dönemler İçin Geçerli Olup Olmadığının Değerlendirilmesi

Bazı kira sözleşmelerinde kira artış şartının tüm kira ilişkisi için geçerli olduğu sözleşmenin lafzi yorumundan açıkça anlaşılmaktadır. Bazen kira sözleşmelerinde kira artış şartının ise spesifik olarak belli bir dönem için olacağı belirtilmektedir. Bu durumda kira artış şartının devam eden dönemleri kapsayıp kapsamadığı konusunda da görüş aykırılıkları oluşmaktadır.

Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre taraflarca belirlenen kira artış şartı özel olarak yalnızca bir dönem için düzenlenmiş olsa dahi devam eden kira dönemlerinde de söz konusu şart geçerli kabul edilmektedir. 6 İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 36. Dairesi de benzer görüştedir. 7 8 Buna karşın bazı Bölge Adliye Mahkemelerinin aksi kararları mevcuttur. Örneğin İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 49. Hukuk Dairesi’nin kira artış şartının sadece kontrat bitimindeki yıl için geçerli olduğu her yenileme yılında artış olacağına ilişkin yorumlanamayacağı yönünde kararlar vermiştir. 9 10 İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 35. Hukuk Dairesi’nin de benzer yönde kararları mevcuttur. 11 12

5. Kısa Süreli ve Uzun Süreli Kira Sözleşmelerinde Kira Artışı

Genelde kira sözleşmeleri 1 yıllık olarak düzenlenmektedir. Ancak bu yasal bir zorunluluk değildir. Kira sözleşmesinin belirli süreli veya belirsiz süreli olarak yapılması mümkündür.

Belirsiz süreli kira sözleşmelerinde kira artış oranının uygulanmasında öncelikle sözleşme şartı ve ayrıca TBK 344/1 maddesine bakılacaktır.

Belirli süreli kira sözleşmeleri de 1 yıllık düzenleneceği gibi, aylık veya bir yıldan daha uzun süreli olarak da akdedilebilir. 1 yıl için düzenlenen kira sözleşmelerinde artış şartı bakımından genelde sorun yaşanmamaktadır.

Kira sözleşmesinin bir yıldan kısa veya uzun süreli olarak düzenlenmiş olması durumuda sözleşmedeki hüküm önem taşır. Kira artışı “kira dönemi sonunda” şeklinde düzenlendiyse bu hüküm tarafları bağlar. Örneğin 1 aylık konut kira sözleşmesinin süresinin sonunda artış yapılacağı belirtildiyse artış 1 ay sonra yapılacaktır. Devam eden dönemler için yıllık olarak artış uygulanacaktır. 5 yıllık kira sözleşmesinde artışın dönem sonunda yapılacağı belirtilmişse artış 5 yıl sonra yapılacaktır. 13 14 15 16 17 Benzer şekilde kira sözleşmesi süresinin 2 yıl olması ve kira artış şartının dönem sonun yapılacağı yönünde şart varsa artışın 2 yıl sonunda yapılması yönünde hüküm kurulmuştur. 18 19

Öte yandan kira sözleşmesinin artış hükmünün yıllık yapılacağı kararlaştırılmışsa artış yıllık olarak yapılacaktır. Sözleşmenin uzun süreli veya 1 yıldan kısa süreli olmasının artış bakımından etkisi olmayacaktır. 20

V. Kira Artış Şartının Geçersizliği ve Geçerliliği

Kira artış şartı muayyen belirli olmalıdır. Yani objektif olarak şartın ne anlama geldiğinin anlaşılması gerekir. Kira artış şartının anlaşılamaması kiracı lehine yorumlanacaktır. Ayrıca kira sözleşmesinde kira artış bedeli geçersiz ise o halde kiracının dönem sonunda kira artış yapma yükümlülüğü bulunmamaktadır. 21

1. TBK 344/1 ile TBK 345/3 Farkları

Türk Borçlar Kanunu’nun 344’üncü maddesinin birinci fıkrası ile 345’inci maddesinin üçüncü fıkrası uygulamasını da birbirine karıştırmamak gerekir. TBK 344/1 kira artış şartının geçersizliğine ilişkin yasal bir düzenlemedir. Halbuki TBK 345/3 maddesi yalnızca kira tespit davaları bakımından getirilen bir düzenleme olup, TBK 344/1’e göre geçersiz dahi olsa herhangi bir kira artış hükmü TBK 345/3’ün uygulanmasını sağlayacaktır. Yargıtay ve istinaf mahkemesi kararları incelenirken bu konuda yanılgıya düşülmemelidir. TBK 344/1 kira bedelini doğrudan etkilerken, TBK 345/3 yalnızca kira tespit davasında ihtarname gönderme veya otuz gün önceden dava açma zorunluluğunu kaldırır. 22

2. Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemeleri Kararlarına Göre Geçerli Sayılan Kira Artış Şartları

“kontrat bitiminde kiranın TEFE -TÜFE oranında artırılacağının” şartı geçerli sayılmıştır. 23

“Somut olayda, kira sözleşmesinin hususi şartlar 6. Maddedeki artış oranı Üfe oranına göre veya taraflar arasındaki anlaşmaya göre ( %5-%10 arası) artış yapılması hususunun kararlaştırıldığı, yenilenen dönem için taraflar arasında %5-%10 arası oranlarında bir artış yapılması kararlaştırılmadığından artış şartındaki Üfe oranına göre yenilenen dönemde artış yapılması gerekir. Bu nedenle sözleşmedeki artış şartının belirsizliğinden söz etmek mümkün değildir.” 24

“Kiracının kontrat bitiminde kira rayiç bedelini TEFE-TÜFE %… oranında artışını şimdiden kabul ve taahhüt eder.” şeklindeki artış oranı geçerli olup TÜFE oranının uygulanması gerekir. 25 Aynı yönde BAM kararı. 26

“Kiracı kontrat bitiminde Kira bedelini TEFE-TÜFE Ortalamasına göre veya % Oranında arttırmayı şimdiden kabul ve taahhüt eder. geçerlidir. 27

“yıllık kira artış % Tefe Tüfe olarak artırılacaktır.” şeklindeki artış hükmü geçerli kabul edilmiştir. 28

“Tarafların arasında ihtilaf konusu olmayan kira sözleşmesinde artış oranı TEFE veyaa TÜFE olarak belirlendiğine göre, artış oranı davalı kiracının lehine olacak şekilde belirlenecektir.” 29

“Sözleşmenin uzaması durumunda kira bedelinin % 60lık kısmına 1 yıllık TÜİK tarafından açıklanan TEFE-ÜFE ortalaması nispetinde artış yapılacaktır. Elektrik birim fiyatlarında meydana gelen artış aynı nispette kira bedelinin % 40ına elektrik birim fiyatı artışının geçerli olduğu ay itibari ile eklenecektir.” düzenlemesi yer almaktadır. Taraflarca belirlenmiş olan bu artış şartı geçerli kabul edilmiştir. 30

“Kontrat 01.04.2008 tarihinde başlar ve 31.03.2011 tarihinde sona erer. 1. yılın bitiminden sonraki kira artışında senelik TEFE+ÜFE/2 oranı baz alınacaktır” düzenlemesine yer verilmiştir. Bu şart geçerli olup tarafları bağlar.” 31

“Kira sözleşmesinin hususi şartlar bölümünün 6. maddesinde yıllık kira artışının … ortalamasına göre veya %12,5 oranında olacağı kararlaştırılmıştır.” şeklindeki artış oranı muayyen sayılmıştır. 32

“Sözleşmenin hususi şartlar kısmının 6. maddesinde, kiracının kontrat bitiminde kira bedelini TEFE-ÜFE ortalaması oranında artırmayı kabul ve taahhüt ettiği düzenlenmiştir. Bu şart geçerli olup tarafları bağlar.” 33

“davacı tarafça sunulan sözleşmenin hususi şartlar başlıklı kısmının 6. maddesinde kiracının kontrat bitiminde kira rayiç bedelini “TEFE/TÜFE %10” oranında artışını şimdiden tahhür ettiğinin düzenlendiği, davalı tarafça sunulan kira sözleşmesinde ise yine hususi şartlar başlıklı kısmının 6. maddesinde kiracının kontrat bitiminde kira bedelini “TEFE TÜFE” ortalamasına göre artırmayı şimdiden kabul ve taahhüt ettiği belirtilmiştir. … Sunulan kira sözleşmeleri incelendiğinde, her iki tarafça sunulan kira sözleşmesinde de muayyen ve belirgin kira artış hükmü öngörüldüğü anlaşılmaktadır.” 34

Bu yazılı sözleşmenin özel hükümlerinin 6. maddesinde kararlaştırılan “Kiracı kontrat bitiminde kira bedelini TEFE-TÜFE ortalamasına göre arttırmayı şimdiden kabul ve taahhüt eder.” koşulu geçerli olup, tarafları bağlar. 35 36

“Kira sözleşmesinin hususi şartlar 6. maddesinde kiracının kontrat bitiminde kira rayiç bedelini %10’dan az olmamak üzere TEFE+TÜFE/2 oranında artıracağı kabul edilmiştir. … 15.08.2010-15.08.2012 dönemleri için sözleşmedeki artış şartı tarafları bağlar.” 37

“sözleşmenin 6. maddesinde; “kiracı kontrat bitiminde kira bedelinin yıllık Tefe-Tüfe ortalamasında artırmayı taahüt eder” … Bu düzenlemeler geçerli olup tarafları bağlar.” 38

“…sözleşmenin özel şartlar 6.maddesiyle “Kiracı kontrat bitiminde kira bedelini…… Ortalamasına göre veya %8 oranında artırmayı şimdiden kabul ve taahhüt eder” düzenlemesine yer verilerek kira parasının ne şekilde arttırılacağı kararlaştırılmıştır. … irade ile kararlaştırılmış olan bu şart geçerli olup tarafları bağlar ve yenilenen kira dönemlerinde de geçerliğini sürdürür.” 39

“…sözleşmenin hususi şartlar bölümünün 6. maddesinde, kontrat bitiminde kira bedeli artışının TEFE-TÜFE ortalamasına göre yapılacağı kararlaştırılmıştır. Bu artış şartı belli ve muayyen olup geçerlidir, tarafları bağlar…” 40

“…Sözleşmenin hususi şartlarının 5. maddesinde: “Kiracı kontrat bitiminde kira bedelini … devlet yüzdesi oranında artırmayı şimdiden kabul ve taahhüt eder.” hükmüne yer verilmiş olup bu hüküm tarafları bağlar. Sözleşmedeki artış şartı geçerli olduğuna göre aylık kira bedelinin sözleşmedeki bu artış oranına göre hesaplanması gerekir…” 41

 Kira sözleşmesinin hususi şartlar 6. maddesiyle “Kiracı kontrat bitiminde kira rayiç bedelinin yıllık ….. ortalaması oranında artışını şimdiden kabul ve taahhüt eder” düzenlemesine yer verilmiştir. Bu şart geçerli olup tarafları bağlar. 42

Sözleşmenin hususi şartlar bölümünün altıncı maddesinde “ kiracı kontrat bitiminde kira rayiç bedelinin yıllık TEFE-TÜFE ortalaması artı 5 oranında artışını şimdiden kabul ve taahhüt eder” düzenlemesi yer almaktadır…uyuşmazlığın, yazılı kira sözleşmesinde taraflarca belirlenen artış şartı hükümleri değerlendirilerek çözümlenmesi gerekir. 43

“Kira sözleşmesinin matbu olarak düzenlenen hususi şartlar 6.maddesinde “Kiracı kontrat bitiminde kira rayiç bedelini yıllık TEFE-TÜFE ortalaması oranında artışı şimdiden kabul ve taahhüt eder”…ve elle ayrıca düzenlenen 25. maddesinde ” Kira artışları Tefe-Tüfe’ye göre yapılacaktır.” hükümleri yer almaktadır. Taraflar arasındaki kira sözleşmesinin 25.maddesinde düzenlenen artış şartı belli ve muayyen olup geçerlidir ve tarafları bağlar.” 44 Benzer yönde BAM kararı. 45

“sözleşmenin hususi şartlar bölümünün 5.maddesinde, kontrat bitiminde kira bedeli artışının TUİK’in 12 aylık ÜFE ortalamasına göre değişim oranında yapılacağı kararlaştırılmıştır. Bu artış şartı belli ve muayyen olduğundan, geçerli olup, tarafları bağlar.” 46

“sözleşmenin hususi şartlar bölümünün 6. Maddesinde kiracının kontrat bitiminde kira rayiç bedelini yıllık TEFE-TÜFE ortalaması oranında artışını kabul ve taahhüt ettiği belirtilmiştir. Bu şart geçerli olup, tarafları bağlar.” 47

“sözleşmenin 6. maddesinde; “kiracı kontrat bitiminde kira bedelinin yıllık Tefe-Tüfe ortalamasında artırmayı taahüt eder” 18. maddesinde;”stopaj kiracıya aittir” şeklinde düzenleme bulunmaktadır. Bu düzenlemeler geçerli olup tarafları bağlar.” 48

3. Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemeleri Kararlarına Göre Geçerli Sayılmayan Kira Artış Şartları

“…kiranın kontrat bitiminde “ÜFE’ye göre” veya “TEFE-TÜFE oranında” artırılacağı düzenlemesi olduğu görülmüştür. Sözleşmedeki iki farklı artış maddesi bulunmakla artış şartı belirli ve muayyen olmadığından geçerli değildir.” 49

“kira rayiç bedeline TEFE-TÜFE % açıklanan oranda artış yapılacağı” şeklindeki artış şartı belirsiz olarak kabul edilmiştir. 50

“ikinci yıl kirası günün şartlarına göre tekrar belirlenecektir.” düzenlemesi geçerli bir artış şartı olarak kabul edilmemiştir. 51

”kiracı kontrat bitiminde kira rayiç bedelini % … oranında artışını şimdiden kabul ve taahhüt eder.” düzenlemesinin yer aldığı anlaşılmaktadır. Söz konusu hükümde artış oranı belirtilmediğine göre,bu artış şartı belirli ve muayyen olmadığından geçerli değildir. 52

“Mahkemece davalı kiracının temerrüte düştüğü belirtilerek itirazının iptali ile kiralananın tahliyesi kararı verilmiş ise de; sözleşmede kararlaştırılan artış koşulu enflasyon şartını içermekte olup belirli ve muayyen değildir. (hangi kurumun açıklayacağı oranların baz alınacağı ya da TEFE mi TÜFE mi oranında artış yapılacağının belli olmaması gibi). Davacı alacaklı bu artış koşulunu TEFE-TÜFE ortalaması olarak benimseyip artış koşuluna dayalı olarak takip yapamaz.” 53 Yargıtay kararına atıfta bulunan BAM kararı. 54 Enflasyon şartının muayyen ve belirli olmadığı yönünde BAM kararı. 55

“”Kiracı kontrat bitiminde kira bedelini… göre % … oranında artırmayı şimdiden kabul ve taahhüt eder.” düzenlenmesinin yer aldığı anlaşılmaktadır. Söz konusu hükümde artış oranı belirtilmediğine göre, bu artış şartı belirli ve muayyen olmadığından geçerli değildir. Takibe konu kira tutarının ispatı kiraya verene aittir. Davacının tek yanlı kira oranı ve kira bedeli belirlemesine itibar edilemez.” 56

“”Kiracı kontrat bitiminde kira bedelini… göre % oranında artırmayı şimdiden kabul ve taahhüt eder.” düzenlenmesinin yer aldığı anlaşılmaktadır. Söz konusu hükümde artış oranı belirtilmediğine göre, bu artış şartı belirli ve muayyen olmadığından kira alacağına ilişkin olarak miktarın hesaplanmasında artış oranı olarak belirgin değildir.” 57

“Takip dayanağı kira sözleşmesi hususi şartlar 6. maddesinde “Kiracının kontrat bitiminde kira rayiç bedelini TEFE–TÜFE % …..oranında artışını şimdiden kabul ve taahhüt eder.” düzenlemesi yer almaktadır. Ancak kira bedelinin TEFE mi TÜFE’mi oranında ya da TEFE–TÜFE ortalaması oranında mı artırılacağı kararlaştırılmamıştır. Bu haliyle artış şartı belli ve muayyen değildir.” 58 59 60

“Sözleşmenin hususi şartlar bölümünün 5. maddesinde, “kiracı kontrat bitiminde kira bedelini Ticaret Odası Endeksine göre artırmayı şimdiden kabul ve taahhüt eder” şeklinde artış şartına yer verilmiş ise de, bu artış şartı endeksin niteliği belirtilmediği için belirli ve muayyen olmadığından geçerli değildir.” 61

“…Kira sözleşmesinin 6. maddesinde “Kira sözleşmesinin ikinci yılda yenilenmesi halinde kiracı aylık kira bedeline hiçbir uyarı ve bildirime gerek kalmadan % …. oranında zam yaparak yeni kira bedelini ödemeyi kabul eder.” düzenlemesi yer almaktadır. Söz konusu hükümde artış oranı belirtilmediğine göre bu artış şartı belirli ve muayyen olmadığından geçerli değildir…” 62

VI. Kira Sözleşmesinde Kira Artış Şartı Yoksa Sözleşmeye Artış Şartı Eklenebilir Mi?

Sözleşmeler ancak tarafların serbest iradeleri ile kurulabilir. Mahkemelerin kanunun izin verdiği haller haricinde sözleşmeye müdahalede bulunması söz konusu olmayacaktır. Bu nedenle kira sözleşmelerinde de kira artış şartının mahkeme kararı ile eklenmesi mümkün değildir. 63

Konut ve çatılı işyeri kira sözleşmesinde kira artış şartının geçersiz olması veya olmaması durumunda ancak Türk Borçlar Kanunu’nun 344’üncü maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları uyarınca tespit davası açılabilecektir.

VII. Yabancı Para ile Kararlaştırılan Kira Sözleşmelerinde Kira Artış Şartı

“Sözleşmede kira bedeli yabancı para olarak kararlaştırılmışsa -20/2/1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun hükümleri saklı kalmak şartıyla- beş yıl geçmedikçe kira bedelinde değişiklik yapılamaz.” hükmü Türk Borçlar Kanunu’nun 344’üncü maddesinin dördüncü fıkrasında açıkça düzenlenmiştir.

VIII. Geçerli Kira Artış Şartına Uyulmamasının Sonuçları

Kiracının sözleşmede belirlenen artış oranından daha düşük kira artışı yapması durumunda ise kiraya veren 5 yıl (zamanaşımı süresi) geriye dönük olarak eksik ödenen kira bedelllerini talep etme hakkı vardır. Böyle bir davada kiracının kira artış oranının sözleşmede belirlenenden daha düşük olarak anlaşıldığını yazılı olarak ispat etmesi gerekir. Sözlü olarak yapılan kira arttırım anlaşmaları kiracı aleyhine oldukça risk taşır. Bu nedenle kiracılara tavsiyemiz; yeni dönem kira bedeli ödenirken, kira sözleşmesinde belirtilen (yasal oranı aşmayacak şekilde) şekilde, yuvarlama yapmadan, kuruşu kuruşuna arttırım hesaplama yaparak ödenmesidir.

Bu duruma şu şekilde örnek verelim; Kiraya veren ile kiracı asında yeni dönem kira bedellerinin yasal oranda arttırılması konusunda kira sözleşmesinde hüküm bulunduğunu varsayalım. Buna göre kiracının mevcut kirası 3.000-TL iken yasal oranın %30 olduğu durumda yeni dönem kira bedeli 3.900-TL olacaktır. Kiraya veren ile kiracı kendi aralarında kira bedelinin 3.750-TL olarak ödenmesi şeklinde konuşmuşlar kiracı da 1 yıl boyunca bu kira bedelini ödemiştir. Kiraya veren aradan geçen 1 sene sonunda her ay için 150-TL kira bakiyesini icra takibine konu ederek tahliye isteyebilecektir. Böyle bir durumda kiracının elinde kira bedelinin 3.750-TL olarak belirlendiğine dair YAZILI bir delil yok ise kira bedellerini ödemek zorunda kalacaktır. Aksi takdirde ise kiraya veren kira bedelinin ödenmemesi nedenine dayalı tahliye davasını kazanır.

Kira sözleşmelerinden doğan alacaklarda zamanaşımı 5 yıldır. (Dönemsel olarak kira ödenenler için beş, yıllık peşin olarak ödemelerde on yıl.) Sözleşmenin yenilenmesi sırasında yazılı anlaşma yapılmazsa kiraya veren geçmiş kira farklarını isteyebilecektir. 64

Avukat Memduh Remzi BAL

Kira Hukuku Yayınları

İletişim

Bizi Arayın : +90 212 909 86 34

Mail Gönderin : info@ballawfirm.com

whatsApp →

Dipnotlar

  1. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2017/4779 Esas ve 2018/193 Karar sayılı 16/01/2018 tarihli kararı: “…Mahkemenin kabulü, önceki malik ile davalı arasında, 1 Haziran başlangıç tarihli ve süresiz sözlü kira sözleşmesi olduğudur. Sözlü Sözleşmede kira artışına dair bir hüküm olduğu iddia ve ispat edilmemiştir. Bu durumda kira sözleşmesinde kira bedelinin artırılacağına dair hüküm bulunmadığının kabulü gerekir…” ↩︎
  2. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi’nin 2017/5090 Esas ve 2018/11020 Karar sayılı 10/04/2018 tarihli kararı: “…6257 Sayılı Kanun’un 14. maddesi uyarınca Toptan Eşya Fiyat Endeksine (TEFE) yapılmış olan atıflar Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksine (Yİ-ÜFE) yapılmış sayılacağından…” ↩︎
  3. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2014/4700 Esas ve 2014/6697 Karar sayılı 22/05/2014 tarihli kararı: “…Sözleşmede aylık kira bedeli net 110.000 TL olarak belirlenmiş ve her ayın 1 ila 10. günleri arasında peşin ödeneceği kararlaştırılmıştır. Sözleşmenin 8.maddesinin D bendinde “kira bedellerinin kira başlangıcından itibaren her yıl bir önceki kira bedeline TEFE+TÜFE/2 (tefe oranı ile üfe oranı toplanıp bulunan sonuç ikiye bölünecek) enflasyon artışı eklenerek ödenecektir.” hükmü getirilmiştir. Özgür irade ile kararlaştırılan bu şart geçerli olup tarafları bağlar. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda artış şartı dikkate alınarak hesaplama yapılmış ise de, bilirkişi tarafından TEFE ve ÜFE oranlarının on iki aylık ortalaması mı yoksa bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranlarının mı dikkate alındığı anlaşılamamaktadır. Mahkemece bu husus üzerinde durularak bilirkişiden denetime elverişli olacak şekilde on iki aylık TEFE ve TÜFE değişim oranı ortalamasına göre artış oranının hesaplattırılması için yeniden rapor alınması ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik inceleme ile karar verilmesi doğru değildir…” ↩︎
  4. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/2729 Esas ve 2022/6662 Karar sayılı 02/06/2022 tarihli kararı”…O halde; takip dayanağı kira sözleşmesinde kira artış oranının Tefe – Tüfe olarak kararlaştırılmış olması ve TÜFE’nin kanuni artış oranı olarak düzenlenmesi karşısında, kira sözleşmesinde artış oranının belirlenmediği sonucuna ulaşılamayacağı nazara alınarak, mahkemece TÜFE oranı uygulanmak suretiyle, takibe konu aylara ait kira bedelinin belirlenmesi amacıyla bilirkişiden Yargıtay denetimine ve hüküm kurmaya elverişli ek rapor alınarak, oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, tarafların tek yanlı kira oranı ve kira bedeli belirlemesine itibar edilerek düzenlenen bilirkişi raporuna göre hüküm kurulması isabetsizdir…” ↩︎
  5. Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi 2019/1562 Esas ve 2019/1640 Esas ve 03/04/2019 tarihli kararı ↩︎
  6. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2010/23002 Esas ve 2011/1020 Karar 27/01/2011 tarihli ↩︎
  7. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 36. Hukuk Dairesi 2018/2552 Esas ve 2020/1809 Karar sayılı 13/11/2020 tarihli kararı: “…Kira sözleşmelerinde tarafların belirledikleri ilk yıla ilişkin kira bedelinde sonraki kira yılları için artışlı olarak belirlenmesi veya sözleşmede sonraki yılın kirasında artış usulünü kararlaştırmış olmaları kira sözleşmesinin süresi sonrasındaki yenileme dönemleri için kira bedelinin yenilenen dönemlerde artırılacağına dair taraflar arasında bir artış iradesi olduğunun kabulünü gerektirir..” ↩︎
  8. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 36. Hukuk Dairesi 2017/455 Esas 2017/560 Karar 17/04/2017 tarihli ↩︎
  9. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 49. Hukuk Dairesi 2020/269 Esas ve 2020/426 Karar sayılı 10/11/2020 tarihli kararı ↩︎
  10. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 49. Hukuk Dairesi 2020/497 Esas ve 2020/529 Karar 24/11/2020 tarihli kararı ↩︎
  11. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 35. Hukuk Dairesi’nin 2017/3501 Esas ve 2019/1915 Karar 12/11/2019 tarihli kararı ↩︎
  12. İstanbul Bölge Adliye MAhkemesi 2018/1354 Esas ve 2020/978 Karar sayılı 24/06/2020 tarihli kararı ↩︎
  13. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2017/5251 Esas ve 2018/10186 Karar sayılı 28/03/2018 tarihli kararı: “Kiracı kontrat bitiminde kira rayiç bedelinin yıllık TEFE-TÜFE ortalamasında artışını şimdiden kabul eder.” düzenlemesi mevcuttur. Anılan hüküm uyarınca beş yıl süre boyunca kira bedelinin aylık 1.500,00 TL olarak kararlaştırıldığı, kira artışının beş yıl süre sonunda yapılacağı gözetilerek karar verilmesi gerekirken aksi düşünce ile artışlı kira üzerinden hesaplama yapılması doğru değildir.” ↩︎
  14. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2017/5764 Esas 2018/2109 Karar 07/03/2018 Tarihli kararı: “…Davada dayanılan 30.12.2011 başlangıç tarihli ve beş yıl süreli kira sözleşmesi konusunda taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Sözleşmede aylık kira bedelinin 2.000-TL olduğu belirlenmiş olup, sözleşmenin hususi şartlar 6. Maddesinde “Kiracı kontrat bitiminde kira rayiç bedelini yıllık TEFE-TÜFE ortalaması oranında artışını şimdiden Kabul ve taahhüt eder.” Şeklinde kira bedelinin arttırılacağı kararlaştırılmıştır. Taraflar sözleşmenin içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebileceğinden kira artışının her yıl olmayıp sözleşme süresi olan 5 yıllık sürenin sonunda artış yapılacağının kabulü gerekir. Bu durumda davalının 5 yıllık sözleşme süresi içinde artış talebinde bulunulamayacağı bu kez yapılan incelemeden anlaşılmakla, Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu direnme kararı doğrudur…” ↩︎
  15. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2017/3464 Esas ve 2017/8519 Karar 07/06/2017 tarihli kararı: “…Taraflar arasında 01.07.2014 başlangıç tarihli, 3 yıl süreli kira sözleşmesi hususunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Kira sözleşmesi ile yıllık kira bedeli 16.500,00 TL olarak kararlaştırılmış ve sözleşmenin hususi şartlar 6. maddesiyle “Kiracı kontrat bitiminde kira bedelini yıllık…… ortalaması (+ 3) oranında artışını şimdiden kabul ve taahhüt eder” düzenlemesine yer verilmiştir. Bu durumda sözleşmedeki artış şartının kira sözleşmesinin bitiminden itibaren geçerli olduğu, takibe konu kira alacağının ise kira sözleşmesi bitmeden önceki 2015 yılına ait olduğu ve bu dönemde kira artışının bulunmadığının anlaşılmasına göre takibe konu dönemde kira bedelinin 16.500,00 TL olduğunun kabulü gerekir...” ↩︎
  16. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2017/560 Esas ve 2017/2659 Karar sayılı 27/02/2017 tarihli kararı: “…Eski malik ile davalı arasında 01.04.2009 başlangıç tarihli ve 5 yıl süreli kira sözleşmesi düzenlendiği hususunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır…01.04.2009 başlangıç tarihli, 5 yıl süreli takibe konu sözleşme ile kiralanan taşınmaz “işyeri” olarak kullanılmak üzere aylık 2.200,00 TL bedelle kiraya verilmiştir. Sözleşmenin özel şartlar 6. maddesiyle “kiracı kontrat bitiminde kira rayiç bedelini TEFE-TÜFE/2 oranında artışını şimdiden kabul ve taahhüt eder” düzenlemesine yer verilmiştir. Bu durumda sözleşmedeki artış şartının, kira süresinin bitiminden itibaren geçerli olduğu, takibe konu kira alacağının ise kira süresi bitmeden önceki 2012 ve 2013 yıllarına ait olduğu, bu dönemlerde kira artışının söz konusu olmadığı…” ↩︎
  17. Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi 2019/698 Esas ve 2019/708 Karar sayılı 01/10/2019 tarihli kararı: “…Kira sözleşmesinin hususi şartlar bölümünün 6.maddesinde kira kontratının bitimiminden sonra artış yapılacağı kararlaştırılmıştır. Taraflar sözleşmenin içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebileceğinden beş yıl süre boyunca kira bedelinin yıllık 150.000,00 TL olduğunun ve kira artışının beş yıl sonunda yapılacağının, sözleşme süresi içerisinde artış talebinde bulunulamayacağının kabulü gerekir…” ↩︎
  18. Sakarya Bölge Adliye Mahkamesi 8. Hukuk Dairesi’nin 2019/841 Esas ve 2020/224 Karar sayılı 12/02/2020 tarihli kararı: “Somut olayda, her ne kadar kira sözleşmesinin artışı düzenleyen 6. maddesinde “TEFE/TÜFE veya %10”şeklinde düzenleme yapılmış ise de davacı tarafından istinaf dilekçesinde, kira artış oranının %10 olduğu ikrar edildiğinden, bilirkişi tarafından %10 üzerinden hesaplama yapılmasında isabetsizlik görülmediği, öte yandan, davacı/alacaklı, artışın ilk yıldan itibaren uygulanmasını istemiş olmakla birlikte, sözleşme 2 yıllık olarak düzenlendiğinden, artırımın ikinci yıldan itibaren hesaplanmasının da yerinde olduğu anlaşılmıştır. ↩︎
  19. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 36. Hukuk Dairesi’nin 2016/23 Esas ve 2016/21 Karar sayılı kararı ↩︎
  20. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2017/6104 Eas ve 2019/1616 Karar sayılı 27/02/2019 tarihli kararı: “…taraflar arasında 30/07/2009 başlangıç tarihli ve yedi yıl süreli kira sözleşmesinin varlığı hususunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Sözleşmenin hususi şartlar bölümünün 5. maddesinde, kiracının kontrat bitiminde kira bedelini %15 oranında arttırmayı kabul ve taahhüt ettiği kararlaştırılmıştır. … kira bedeli karşılığı yapılan ödemelerin yıllık %15 artış miktarı gözetilerek eksiksiz olarak ödendiğinin belirtilmiş olması ve her yıl ödenen kira bedelinin artış uygulanarak ödendiğinin tespit edilmesi karşısında, sözleşmedeki artış hükmünün her yıl uygulanacağının kabulü gerekir.” ↩︎
  21. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 36. Hukuk Dairesi 2022/2395 Esas ve 2024/27 Karar sayılı 18/01/2024 tarihli kararı ↩︎
  22. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2019/1029 Esas ve 2019/1790 Karar sayılı 06/03/2019 tarihli kararı ↩︎
  23. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 35. Hukuk Dairesi 2018/2257 Esas ve 2020/1912 Karar sayılı 17/11/2020 tarihli kararı ↩︎
  24. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 36. Hukuk Dairesi 2018/2552 Esas ve 2020/1809 Karar sayılı 13/11/2020 tarihli kararı ↩︎
  25. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 59. Hukuk Dairesi’nin 2024/157 Esas ve 2024/84 Karar sayılı 25/09/2024 tarihli kararı ↩︎
  26. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 35. Hukuk Dairesi 2018/1354 Esas ve 2020/978 Karar 24/06/2020 tarihli kararı ↩︎
  27. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 2024/1143 Esas ve 2024/2911 Karar sayılı 09/10/2024 tarihli kararı ↩︎
  28. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/2729 Esas ve 2022/6662 Karar sayılı 02/06/2022 tarihli kararı ↩︎
  29. Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi 2021/740 Esas ve 2022/2403 Karar sayılı 09/12/2022 tarihli kararı ↩︎
  30. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2020/2712 Esas ve 2020/5504 Karar sayılı 07/10/2020 tarihli kararı ↩︎
  31. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi’nin 2017/1612 Esas ve 2017/4523 Karar sayılı 28/03/2017 tarihli kararı ↩︎
  32. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2017/4197 Esas ve 2017/16299 Karar sayılı 06/12/2017 tarihli kararı ↩︎
  33. Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi 2022/509 Esas ve 2022/2399 Karar sayılı 08/12/2022 tarihli kararı ↩︎
  34. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2017/5937 Esas ve 2019/2212 Karar sayılı 18/03/2019 tarihli kararı ↩︎
  35. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi’nin 2017/4651 Esas ve 2018/2383 Karar sayılı 19/02/2018 tarihli kararı ↩︎
  36. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2017/4853 Esas ve 2018/9772 Karar sayılı 21/03/2018: “…sözleşmenin özel şartlar 6.maddesinde, “kiracı kontrat bitiminde kira rayiç bedelinin yıllık TEFE-TÜFE ortalaması oranında artışını şimdiden kabul ve taahhüt eder” hükmüne yer verilmiştir. Tarafların serbest iradeleriyle kararlaştırılan bu koşullar geçerlidir ve tarafları bağlar.” ↩︎
  37. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2017/5042 Esas ve 2018/13757 Karar sayılı 06/06/2018 tarihli kararı ↩︎
  38. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2017/9967 Esas ve 2018/5288 Karar sayılı 16/05/2018 tarihli kararı ↩︎
  39. Yargıtay 8. 2017/4273 Esas ve 2017/16360 Karar 06/12/2017 tarihli kararı ↩︎
  40. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi’nin 2014/4324 Esas ve 2014/5902 Karar sayılı 07/05/2014 tarihli kararı ↩︎
  41. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2014/8311 Esas ve 2014/9917 Karar sayılı 17/09/2014 tarihli kararı ↩︎
  42. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2017/4100 Esas ve 2017/13761 Karar ve 25/10/2017 tarihli kararı ↩︎
  43. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2017/1464 Esas ve 2017/2520 Karar 27/02/2017 tarihli kararı ↩︎
  44. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2015/8820 Esas ve 2016/4976 Karar sayılı 23/06/2016 tarihli kararı ↩︎
  45. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 36. Hukuk Dairesi 2017/2550 Esas ve 2019/549 Karar sayılı 15/03/2019 tarihli kararı ↩︎
  46. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi’nin 2015/5780 Esas ve 2015/8352 Karar sayılı 12/10/2015 tarihli kararı ↩︎
  47. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2015/5453 Esas ve 2015/7233 Karar sayılı 15/09/2015 tarihli kararı ↩︎
  48. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2014/7264 Esas ve 2015/3092 Karar sayılı 26/03/2015 tarihli kararı ↩︎
  49. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2024/3307 Esas ve 2025/1766 Karar sayılı 10/04/2025 tarihli kararı ↩︎
  50. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 59. Hukuk Dairesi’nin 2024/3630 Esas ve 2025/3095 Karar 04/06/2025 tarihli kararı ↩︎
  51. Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi 2021/711 Esas ve 2021/704 Karar sayılı 25/05/2021 tarihli kararı ↩︎
  52. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 2018/1628 Esas ve 2018/2674 Karar sayılı 19/03/2018 tarihli kararı ↩︎
  53. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2014/13107 Esas ve 2014/14276 Karar sayılı 22/12/2014 tarihli kararı ↩︎
  54. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 35. Hukuk Dairesi 2017/650 Esas ve 2017//817 Karar sayılı 16/05/2017 tarihli kararı ↩︎

  55. İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi 2019/242 Esas ve 2020/849 Karar sayılı 26/06/2020 tarihli kararı ↩︎
  56. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2020/237 Esas ve 2020/2631 Karar sayılı 03/06/2020 tarihli karar ↩︎
  57. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2017/7098 Esas ve 2019/1076 Karar sayılı 13/02/2019 tarihli kararı ↩︎
  58. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2018/12476 Esas ve 2018/16294 Karar sayılı 26/09/2018 tarihli kararı ↩︎
  59. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2018/8653 Esas ve 2018/13759 Karar 06/06/2018 tarihli kararı ↩︎
  60. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi’nin 2017/4774 Esas ve 2018/2832 Karar sayılı 27/02/2018 tarihli kararı ↩︎
  61. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi’nin 2017/4722 Esas ve 2018/2894 Karar sayılı 28/02/2018 tarihli kararı ↩︎
  62. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 2017/6529 Esas ve 2017/17817 Karar sayılı 19/12/2017 Tarihli Kararı ↩︎
  63. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2021/6225 Esas ve 2021/10747 Karar 02/11/2021 tarihli kararı: “…Taraflar arasında 01/10/2004 başlangıç tarihli ve on yıl süreli kira sözleşmesi konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Sözleşmede, aylık brüt kira bedelinin, kiralananda faaliyet gösterecek satış mağazasının bir takvim ayına ait net satışının %2’si olacağı düzenlenmiştir. Kira süresinin sona erdiği, sözleşmenin 13/01/2015 tarihinden itibaren birer yıllık sürelerle yenilenerek devam ettiği göz önünde bulundurulduğunda, yenilenen dönemde hak ve nesafete göre kira bedelinin tespit edilmesinde bir usulsüzlük bulunmamaktadır. Ancak sonraki dönemlere ait artışın ÜFE oranında belirlenmesine karar verilmek suretiyle, daha sonraki yıllar kira bedelinin tespitine yönelik hüküm kurulması, bu şekilde sözleşmeye müdahale edilmesi usul ve kanuna aykırıdır…” ↩︎
  64. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2005/3-23 Esas ve 2005/48 Karar sayılı 09/02/2005 tarihli kararında: ” ↩︎